Henryk Sienkiewicz - Krzyżacy.doc
 | Henryk Sienkiewicz - Krzyżacy.doc Rozmiar 225 KB |
Krzyżacy – powieść historyczna Henryka Sienkiewicza, która ukazała się po raz pierwszy w czasopiśmie "Tygodnik Ilustrowany" w latach 1897-1900, a w postaci książkowej w roku 1900. Akcja utworu toczy się najprawdopodobniej od 1399 (rok śmierci Królowej Jadwigi) do 1410 (bitwa pod Grunwaldem).
W okresie publikacji powieść była protestem przeciwko germanizacji prowadzonej przez władze zaboru pruskiego. Sienkiewicz pisał Krzyżaków ku pokrzepieniu serc Polaków. Chciał, aby jego książka ukazywała Polskę w okresie świetności jej oręża.
Tłem historycznym Krzyżaków jest fragment historii Polski, przedstawiający konflikt jagiellońskiej Polski z zakonem krzyżackim. Przy pisaniu powieści autor korzystał z Kroniki Janka z Czarnkowa, Historii Jana Długosza, dzieł takich historyków jak Smolka i Szajnocha, niemieckich i francuskich opracowań historycznych, map, odpisów ksiąg itd. Na tle znaczących wydarzeń historycznych autor opisuje dzieje barwnych i wyrazistych postaci. Bohaterami powieści są: Jurand ze Spychowa i jego córka Danusia, a także polski rycerz Maćko i jego bratanek Zbyszko z Bogdańca. Tragiczna miłość Zbyszka i Danusi stanowi wątek melodramatyczny, a walka ze zdradzieckimi Krzyżakami miała podnosić ducha Polaków pod zaborami. Kulminacją powieści jest zwycięska bitwa pod Grunwaldem, przedstawiona jako tryumf oręża polsko-litewskiego. Przebieg bitwy Sienkiewicz odtworzył według Jana Długosza i pod wpływem obrazu Jana Matejki.
Książkowe wydanie powieści w roku 1900 uwieńczyło jubileusz dwudziestopięciolecia pracy pisarza. Krzyżacy ze względu na antyniemiecką wymowę była pierwszą książką wydaną w Polsce po zakończeniu II wojny światowej; powieść została wydana w sierpniu 1945 roku[1]. W 1960, w 550. rocznicę bitwy pod Grunwaldem, powstał polski film w reżyserii Aleksandra Forda, pt. Krzyżacy oparty na powieści. Książka została przetłumaczona na 25 języków.